Centralna Biblioteka Statystyczna im. Stefana Szulca w Warszawie

Noc Bibliotek 2025 w Centralnej Bibliotece Statystycznej

Zakończyła się XI Noc Bibliotek, ogólnopolskie święto wszystkich miłośników książek. Uczestniczyła w niej Centralna Biblioteka Statystyczna, która przygotowała dla swoich czytelników atrakcje odbywające się aż przez trzy dni.
Zaczęliśmy już w środowy poranek otwierając akcje bookcrossingową. Wszyscy miłośnicy literatury wszelkich gatunków mogli podzielić się przeczytanymi książkami oraz wziąć te, które przekazali inni. Akcja spotkała się z bardzo ciepłym przyjęciem. W ciągu trzech dni jej trwania ponad 200 książek znalazło nowych czytelników.
Następnym wydarzeniem był wernisaż nowej wystawy „Zakazane wczoraj – czytane dzisiaj”, którą można oglądać przed wejściem do naszej czytelni. Wystawa poświęcona jest cenzurze. Na 32 plakatach przedstawione zostały książki, które na przestrzeni wieków były objęte zakazem wydawania i rozpowszechniania z powodów wyznaniowych, obyczajowych bądź politycznych. Zaprezentowane zostały znane dziś dzieła literackie, które znalazły się w kościelnym Indeksie ksiąg zakazanych, zostały zakazane przez władze carskie w okresie zaborów lub nie zostały dopuszczone do oficjalnego obiegu przez cenzurę w okresie PRL. Wystawa przypomina trudną historię twórców i ich utworów, a jednocześnie ostateczne zwycięstwo literatury i wolnej myśli nad systemami represji.
Zwieńczeniem pierwszego dnia było spotkanie autorskie zorganizowane przez biblioteczny klub książki „Zaczytani w barwach jesieni”. Było to spotkanie poetyckie. Jego gościem i głównym bohaterem był Xawery Stańczyk, który jest uznanym poetą a przy tym naukowcem, badaczem kultury, aktywistą społecznym oraz pracownikiem statystyki publicznej. Spotkanie było również transmitowane drogą internetową. Była to okazja do zapoznania się z niezwykle bogatą działalnością Xawerego Stańczyka, posłuchania wierszy w wykonaniu autora a także dyskusji, dzielenia się opiniami i zadawania pytań. Uczestnicy mogli się m.in. dowiedzieć, jak autor łączy swoje aktywności, czym dla niego jest poezja, jak z perspektywy pisarza wyglądają proces twórczy oraz kulisy rynku wydawniczego. Ważna część dyskusji poświęcona została działalności społecznej w przestrzeni publicznej Warszawy.
Drugiego dnia w Centralnej Bibliotece Statystycznej również pojawił się kolejny gość specjalny. W holu głównym Budynku GUS, gdzie odbywała się akcja bookcrossingowa zorganizowane zostało stoisko autorskie Moniki B. Janowskiej. Pani Monika, pracująca na co dzień w Urzędzie Statystycznym we Wrocławiu oddział w Legnicy jest autorką nagradzanych powieści obyczajowych i komedii kryminalnych. Jej powieść „Siódme niebo aż po grób” zdobyła tytuł książki lata w rankingu serwisu Granice.pl. Była gościem naszego klubu książki w sierpniu. Wszyscy, którzy odwiedzili stoisko mogli spotkać się z pisarką, zaopatrzyć się w książki jej autorstwa oraz oczywiście otrzymać autograf.
Kolejnym wydarzeniem był wernisaż drugiej, przygotowanej z okazji Nocy Bibliotek wystawy, „Biblioteczne historie słów - najstarsze encyklopedie w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej”.
Wystawa ta prezentowana jest w czytelni i przedstawia oryginalne publikacje ze zbiorów Biblioteki. Najstarsza z ksiąg pochodzi z 1854 r. Na ekspozycji pokazane zostały zarówno encyklopedie powszechne jak i tematyczne – ekonomiczne, polityczne, rolnicze czy wojskowe a także słowniki. Zaprezentowano kilkadziesiąt wydawnictw, oryginalnych i niezwykle interesujących ze względu na formę graficzną – wśród pokazywanych encyklopedii znajdują się również bogato ilustrowane, styl języka oraz możliwość prześledzenia zmian stanu wiedzy oraz sposobu jej prezentacji w XIX i XX wieku. Podczas otwarcia można było poznać historię encyklopedii, tytuły najważniejszych wydawnictw polskich i światowych o tej tematyce oraz pochodzące z ze znajdujących się na ekspozycji książek encyklopedyczne hasła, pokazujące jak na przestrzeni lat zmieniało się znaczenie niektórych słów oraz styl języka wydawnictw informacyjnych.
Ponieważ Centralna Biblioteka Statystyczna należy do grona bibliotek naukowych, kolejną propozycją dla uczestników Nocy Bibliotek był wykład naukowy dr Bożeny Łazowskiej „Przemysł Generalnego Gubernatorstwa w świetle danych statystycznych 1939-1945”. Wykład przeprowadzony został w czytelni, można było też wziąć w nim udział poprzez transmisję na kanale YouTube. Uczestnikami była m.in. grupa słuchaczy Uniwersytetu III wieku Fundacji Emeryt z Warszawy. Działalność gospodarcza prowadzona na ziemiach polskich w okresie II wojny światowej, to nie do końca zbadany i dość rzadko dziś poruszany temat. Dr Łazowska omówiła dostępne źródła informacji, przedstawiła stan badań z tej dziedziny oraz dane dotyczące m.in. takich zagadnień, jak najważniejsze ośrodki przemysłowe, proces przejmowania polskiego przemysłu przez władze okupacyjne, struktura produkcji prowadzonej podczas wojny, wielkość zatrudnienia, praca przymusowa, polityka fiskalna i kontyngentowa władz niemieckich oraz wielkość poniesionych przez Polskę strat. Wykład zakończyła dyskusja na temat prowadzonych współcześnie w naszym kraju badań historycznych i statystycznych.
Trzeciego, finałowego dnia obchodów w Centralnej Bibliotece Statystycznej aż do godz. 20.00 można było odbyć wycieczkę po miejscach niedostępnych na co dzień dla czytelników, zajrzeć do bibliotecznych magazynów oraz pracowni kartograficznej. Prezentowane były publikacje z naszych zbiorów oraz przygotowane wystawy.
Była to jedna z ostatnich okazji do zwiedzenia z udziałem kuratorki wystawy plenerowej „Zbiory Kartograficzne Centralnej Biblioteki Statystycznej”, przybliżającej bogactwo map i atlasów znajdujących się w naszych zbiorach. Na wielkoformatowych tablicach pokazane zostały mapy i plany administracyjne, geopolityczne, topograficzne i tematyczne - od XIX-wiecznych po współczesne, m.in. XIX-wieczne mapy oraz niezwykle starannie opracowane plany miast i regionów, w tym dwujęzyczny polsko-rosyjski „Plan miasta Warszawy i okolic” z 1885 r., „Plan miasta stołecznego Warszawy” wraz ze skorowidzem ulic z 1939 czy mapy z podręczników geografii autorstwa słoweńskiego kartografa Blasiusa Kozenna. Ważną cześć ekspozycji stanowią prace Eugeniusza Romera w zbiorach CBS.
Wystawa plenerowa trwać będzie do końca października. Dla zainteresowanych CBS posiada kompletny katalog w wersji tradycyjnej.
Od godz. 18.00 na znajdującym się w czytelni dużym ekranie można było też oglądać transmisję z oficjalnej inauguracji Nocy Bibliotek, która w tym roku odbyła się w nowej Metrotece, czyli bibliotece na stacji metra Kondratowicza, będącej oddziałem Biblioteki Publicznej w Dzielnicy Targówek m.st. Warszawy.
Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy wzięli udział w Nocy Bibliotek zorganizowanej przez Centralną Bibliotekę Statystyczną. Swoje podziękowania kierujemy do tych, którzy pomogli nam w przygotowaniu wydarzenia. Dziękujmy zaproszonym Gościom, dzięki którym mogliśmy przygotować różnorodny program. Przede wszystkim zaś dziękujemy wszystkim którzy odwiedzili nas w ciągu tych trzech dni. Kolejna edycja odbędzie się już za rok. Już dziś na nią zapraszamy, podobnie jak na inne akcje, organizowane dla naszych czytelników i sympatyków.