Niezwykłe czytanie performatywne na tegoroczną Noc Bibliotek

W trakcie inauguracji tegorocznej Nocy Bibliotek 17 października odbędzie się wyjątkowe wydarzenie, łączące w sobie literaturę, teatr, poezję oraz… sztukę dragu!

Oficjalnie chcielibyśmy zapowiedzieć czytanie performatywne fragmentów twórczości Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, patronki roku 2025, w wykonaniu artystów i artystek polskiej sceny dragowej. O samej poetce oraz o tym, jak współcześnie możemy opowiadać i reinterpretować jej twórczość opowiemy w najbliższym czasie. Dzisiaj skupimy się na tym, czym jest drag i dlaczego akurat ta forma wyrazu artystycznego będzie towarzyszyć tegorocznej inauguracji.

Drag to sztuka polegająca na przekształcaniu i reinterpretowaniu kobiecości, męskości i wszystkich tożsamości, które wychodzą poza ten podział. Efekt ten jest uzyskiwany za pomocą różnych form ekspresji – od fantazyjnych makijaży i przebojowych kostiumów, aż po przerysowany ruch sceniczny i operowanie nawiązaniami popkulturowymi. Tym, co odróżnia drag od, chociażby, praktyki przebierania się aktorów kabaretów za przeciwną płeć w celach humorystycznych, jest jego skupienie na kreatywności i subwersyjności. Drag nie tylko pozostaje w dialogu ze stereotypowami rolami płciowymi, ale również z kanonami piękna, systemami politycznymi czy porządkiem społecznym.

I możecie mi uwierzyć na słowo ponieważ… mówię z własnego doświadczenia! Sama występuję od prawie dwóch lat w dragu męskim, tworząc numery inspirowane przede wszystkim bohaterami polskich dzieł kultury narodowej, takimi jak Stanisław Wokulski czy mickiewiczowski Gustaw-Konrad. Eksperymentuję również z makijażem, próbując osiągnąć efekt zbliżony do malarstwa polskich ekspresjonistów.

Tegoroczne hasło „Do dzieła!” zainspirowało mnie, żeby nie tylko podzielić się moją pasją do tej sztuki, ale również by pokazać, z jak wielu stron można interpretować dzieła kultury. Mamy nadzieję, że zaproponowane przez nas wydarzenie rzuci nowe światło na twórczość Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Zapraszamy!

Pozostałe osoby występujące ogłosimy niebawem, a w międzyczasie zachęcamy do zainspirowania się przykładami wykorzystania sztuki dragowej w polskiej kulturze ostatnich kilku lat.

Spektakl “Orlando. Biografie” w reżyserii Angieszki Błońskiej na motywach słynnej powieści Virginii Woolf to opowieść o tożsamości i przełamywaniu barier. Jedną z głównych ról odegrała w nim najstarsza polska drag queen – Lulla la Polaca. 

Kolektyw Brokatowa Wstęga Mobiusa przygotował za to w zeszłym roku “Wieczór Trzech Króli albo co wolicie. Drag kingi robią Szekspira”. W czasach elżbietańskich, role kobiece były najczęściej odgrywane przez młodych mężczyzn, co sprawia, że dzieła Szekspira często są współcześnie wystawiane w estetyce dragowej.

Na ekranie mieliśmy kilka lat temu okazję zobaczyć Andrzeja Seweryna w roli drag queen, która po latach kariery w Paryżu, wraca do Polski do swojej rodzinnej miejscowości, gdzie musi zmierzyć się z własną przeszłością.

O dragu przeczytać można także w książkach! Polecamy dwie pozycje – “Cudowne przegięcie. Reportaż o polskim dragu” autorstwa Kuby Wojtaszczyka oraz wywiad Wiktora Krajewskiego z Andrzejem Szwanem “Lulla la Polaca. Żyć to ja potrafię!”. 

Zuzanna Kolebacz